Տոկիլյա գլխարկ, թե՞ պանամա գլխարկ։

«Պանամայի գլխարկը»—բնութագրվում է շրջանաձև ձևով, հաստ շերտով և ծղոտե նյութով—վաղուց ի վեր ամառային նորաձևության հիմնական բաղադրիչներից է։ Սակայն, չնայած գլխարկը սիրված է իր ֆունկցիոնալ դիզայնի համար, որը պաշտպանում է կրողներին արևից, դրա երկրպագուներից շատերը չգիտեն, որ գլխարկը չի ստեղծվել Պանամայում։ Նորաձևության պատմաբան Լաուրա Բելտրան-Ռուբիոյի խոսքով՝ ոճը իրականում ծնվել է այն տարածաշրջանում, որը մենք այսօր գիտենք որպես Էկվադոր, ինչպես նաև Կոլումբիայում, որտեղ այն կոչվում է...«տոկիլա ծղոտե գլխարկ։«

«Պանամայի գլխարկ» տերմինը ստեղծվել է 1906 թվականին, երբ նախագահ Թեոդոր Ռուզվելտը լուսանկարվել է այդ գլխարկով Պանամայի ջրանցքի շինհրապարակ այցելության ժամանակ։ (Նախագծին հանձնարարված աշխատողները նույնպես կրում էին գլխարկ՝ շոգից և արևից պաշտպանվելու համար):

Այս ոճի արմատները հասնում են մինչև նախահիսպանական ժամանակները, երբ տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդները մշակել են Անդերում աճող արմավենու տերևներից պատրաստված տոկիլյա ծղոտով հյուսելու տեխնիկա՝ զամբյուղներ, գործվածքներ և պարաններ պատրաստելու համար: 1600-ական թվականներին գաղութային շրջանում, ըստ Բելտրան-Ռուբիոյի՝«Գլխարկները ներմուծվել են եվրոպացի գաղութարարների կողմից…հետո ստեղծվեց նախահիսպանական մշակույթների հյուսման տեխնիկայի և եվրոպացիների կողմից կրվող գլխարկների հիբրիդ։«

19-րդ դարում, երբ լատինաամերիկյան շատ երկրներ նվաճեցին իրենց անկախությունը, այս գլխարկը լայնորեն կրվեց և ստեղծվեց Կոլումբիայում և Էկվադորում։«Նույնիսկ այդ դարաշրջանի նկարներում և քարտեզներում կարող եք տեսնել, թե ինչպես են նրանք«դ) պատկերում են գլխարկներ կրող մարդկանց և դրանք վաճառող վաճառականներին,«ասում է Բելտրան-Ռուբիոն։ 20-րդ դարում, երբ Ռուզվելտը կրում էր այն, Հյուսիսային Ամերիկայի շուկան դարձավ ամենամեծ սպառողը«Պանամայի գլխարկներ«Լատինական Ամերիկայից դուրս։ Այնուհետև գլխարկը մասսայաբար տարածվեց և դարձավ արձակուրդի և ամառային ոճի նախընտրելի աքսեսուար, ըստ Բելտրան-Ռուբիոյի։ 2012 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն տոկիլյայի ծղոտե գլխարկները հայտարարեց «Մարդկության ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն»։

Cuyana-ի համահիմնադիր և գործադիր տնօրեն Կարլա Գալարդոն մեծացել է Էկվադորում, որտեղ գլխարկը առօրյա կյանքի անբաժանելի մասն էր կազմում։«մինչև Միացյալ Նահանգներ մեկնելը, երբ իմացավ այն սխալ պատկերացման մասին, որ ոճը եկել է Պանամայից։«Ես ապշած էի, թե ինչպես կարող էր ապրանքը վաճառվել այնպես, որ չհարգեին դրա ծագումն ու պատմությունը,«ասում է Գալարդոն։«Պարզապես հսկայական տարբերություն կա ապրանքի արտադրության վայրի և ծագման, ինչպես նաև այն բանի միջև, թե ինչ գիտեն դրա մասին հաճախորդները։«Սա շտկելու համար, այս տարվա սկզբին Գալարդոն և նրա համահիմնադիր Շիլպա Շահը ներկայացրեցին«Սա Պանամայի գլխարկ չէ«արշավ, որը ընդգծում է ոճի ծագումը։«Մենք իրականում առաջ ենք շարժվում այդ արշավով՝ անվանափոխության նպատակով,«ասում է Գալարդոն։

Այս արշավից զատ, Գալարդոն և Շահը սերտորեն համագործակցել են Էկվադորի բնիկ արհեստավորների հետ, ովքեր պայքարել են տոկիլա ծղոտե գլխարկների արհեստագործությունը պահպանելու համար՝ չնայած տնտեսական և սոցիալական ճգնաժամերին, որոնք շատերին ստիպել են փակել իրենց բիզնեսը: 2011 թվականից ի վեր Գալարդոն այցելել է Սիսիգ քաղաք, որը տարածաշրջանի ամենահին տոկիլա գործող համայնքներից մեկն է, որի հետ ապրանքանիշն այժմ համագործակցում է իր գլխարկները ստեղծելու համար:«Այս գլխարկը«Սրա ծագումը Էկվադորում է, և սա էկվադորցիներին հպարտացնում է, և դա պետք է պահպանվի,«ասում է Գալարդոն՝ նշելով գլխարկի ստեղծման հետևում կանգնած աշխատատար ութժամյա գործընթացը։

Այս հոդվածը մեջբերվում է միայն տարածման համար